ज्येष्ठ नागरिकको गुनासोः सार्वजनिक सेवामा सँधै अपमानित

दाङ,१५ जेठ। नेपालको संविधान २०७२ को धारा ४१ मा जेष्ठ नागरकिका हक अधिकारलाई मौलिक हकको रुपमा राखेको छ । सामाजिक न्यायको अभिन्न अङ्गका रूपमा मानवीय मर्यादाका र नैसर्गिक अधिकारको रुपमा जेष्ठ नागरिकका हक अधिकारहरु सुनिश्चित गरिएको छ । तर पनि संवैधानिक व्यवस्था अनुसार जेष्ठ नागरिकका हक अधिकारहरु पूर्णरुपमा कार्यान्वयनमा आउन सकेको छैन । सार्वजनिक सेवा क्षेत्रमा पाउनुपर्ने सहुलियत तथा सुविधा समेत सहजै पाउन नसक्दा समस्याहरु कम हुनुको साटो थपिदै गएको ज्येष्ठनागरिकहरुको गुनासो छ ।

विशेषगरी यातायात, स्वास्थ्य सेवा क्षेत्र, वैंक तथा वित्तीय क्षेत्रमा आफूहरुले सहजै सेवा लिन नसकेको उनीहरुको गुनासो छ । संवैधानिक व्यवस्था भए बमोजिम सेवामा छुट, प्राथमिकताका आधारमा पाउनुपर्ने सेवाहरुमा सँधै पीडित बन्नुपरेको उनीहरुको भनाई छ । तुलसीपुर उपमहानगरपालिका महिला बालबालिका तथा सामाजिक विकास शाखाको आयोजना तथा संवाद समुहको सहजीकरणमा भएको ज्येष्ठ नागरिकका हक अधिकार कार्यान्वयन विषयक संवादका अवसरमा सहभागी ज्येष्ठ नागरिकहरुले यस्तो गुनासो गरेका थिए ।

यातायातमा ज्येष्ठ नागरिकका लागि सिटको व्यवस्था नहुनु, यदिन भएपनि त्यसको प्रयोग गर्न नपाउनु, सेवामा छुट नपाउनु, स्वास्थ्य उपचारमा सहज सेवा पाउन नसक्नु जस्तासमस्याहरुमा आफूहरु झेलिनुपरेको उनीहरुको भनाई थियो ।
तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका नगरप्रमुख टिकाराम खड्काको अध्यक्षतामा भएको संवाद कार्यक्रममा ज्येष्ठ नागरिक बुद्धिराम भूसालले यातायात क्षेत्रमा सबैभन्दा बढि अपमानित हुनुपरेको गुनासो गरे । ६० वर्ष माथिका नागरिकले यातायातमा ५० प्रतिशत छुट पाउनुपर्ने संवैधानिक व्यवस्था भएपनि त्यसको लागु हुन नसकेको बताएका थिए । आफुहरुले पाउनुपर्ने छुटको माग गर्दा अपमानित शव्द तथा व्यवहारहरु झेल्नुपरेको उनको भनाई छ ।

“हामीले पाउनुपर्ने सेवा त पाउँदैनौ , उल्टो गाली खान्छौँ, उनले भने–“ न त ५० प्रतिशत छुट न त आरक्षण सिट, भन्यो भने उल्टो गाली पाईन्छ अनी हामीले हाम्रा अधिकार कसरी उपभोग गर्न पाउँछौँ ? ”
कार्यक्रममा ज्येष्ठ नागरिक लुम्बिनी प्रदेशका अध्यक्ष खुमानन्द अधिकारीले संविधानमा व्यवस्था भए बमोजिमका हक अधिकार पूर्ण रुपमा कार्यान्वयन नुहँदा सम्म ज्येष्ठ नागरिकका समस्याहरु समाधान नहुने बताए । उनले हरेक पालिकामा ज्येष्ठनागरिक मैत्री जेनेटरी वार्डको व्यवस्था गरी सामाजिक सेवालाई थप व्यवस्थित बनाउन आग्रह गरे ।

कार्यक्रममा वडा कार्यसमितिका संयोक नेप बहादुर केसीले ७२ वर्ष माथिका जेष्ठ नागरिकहरुलाई घरमै सामाजिक सुरक्षा भत्ताको व्यवस्था गरिनुपर्ने माग गरे ।

जेष्ठ नागरकि ललितबहादुर ओलीले जेष्ठ नागरकिका हक अधिकारलाएै पूर्ण रुपमा कार्यान्वयन ल्याउनका लागी वडा र टोल स्तरमा यस्ता खाले सचेतनाका कार्यक्रमहरु लैजानुपर्ने माग गरे।

वैंक तथा वित्तीय संस्थामा देखिएको गुनासो र समस्यालाई संवोधन गर्दै सिद्धार्थ बैँक तुलसीपुरका शाखा प्रवन्धक किरण आचार्य र महालक्ष्मी विकास वैंकका प्रमुख खगेन्द्र पिएमले वडासँग समन्वय गरेर वित्तीय साक्षरता कार्यक्रम टोल स्थलमा लैजाने बताएका छन्। उनीहरूले अपाङ्ग मैत्री र जेष्ठ नागरिकमैत्री सेवा प्रवाह गर्ने प्रतिवद्धता समेत व्यक्त गरेका छन्।
यसैगरी यातायात क्षेत्रमा देखिएको समस्यालाई तत्काल सुधारगरी मैत्रीपूर्ण सेवा प्रदान गर्दै लैजाने यातायात व्यवसायीहरुको प्रतिवद्धता रहेको थियो ।
राप्ती प्रादेशिक अस्पतालका जनस्वास्थ्य निरिक्षक कृष्णगोपाल चौधरीले जेष्ठ नागरिक स्वास्थ्य बिमामा जोडिन नसकेको बताए । उनले बजेट अभावमा पनि अस्पतालले सामाजिक इकाईबाट प्रदान गर्ने सेवामा निरन्तरता दिएको बताए ।
ईलाका प्रहरी कार्यालय तुलसीपुरका रबिन्द्र मल्लले जेष्ठ नागरिकलाई न्याय सेवामा प्राथमिकतामा राख्ने गरेको बताए।

कार्यक्रममा तुलसीपुर उपमहानगरपालिका–६ का निवर्तमान अध्यक्ष नवराज लामीछाने, स्वास्थ्य शाखा प्रमुख ओम पी न्यौपाने लगायतले मन्तव्य राखेका थिए ।

त्यस अवसरमा तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका प्रमुख टिकाराम खड्काले जेष्ठ नागरिकको अधिकार कार्यान्वयनका लागि स्थानीय सरकार गम्भिर रहेको बताए । उनले यातायात क्षेत्रमा कानुनमा लेखिएका नितिलाइ कार्यान्वयन गरि जेष्ठ नागरिकलाई दिइने सेवामा गम्भीर बन्न यातायात समितिलाई आग्रह गरे । बैंक सम्म आउनुपर्ने बाध्यताको अन्त्य गर्दै पञ्जिकरण शाखा र बैंकले घरदैलोमा गएर सेवा प्रवाह गर्नुपर्ने बताए ।

उपप्रमुख स्यानी चौधरीले जेष्ठ नागरिक समाजको धरोहर भएको उनिहरुको सम्मानमा सबै जिम्मेवार हुनुपर्ने बताइन्।

कार्यक्रमको सहजीकरण महिला बालबालिका शाखा प्रमुख माया श्रेष्ठ, संवाद समुहका वरिष्ठ सहजकर्ता सुशिल बस्नेत र शुष्मा लामिछानेले गरेका थिए।